کریسپر چیست؟

کریسپر چیست؟

کریسپر (CRISPR) مخفف "تناوب‌هایِ کوتاهِ پالیندرومِ فاصله‌دارِ منظمِ خوشه‌ای" است که به "قیچی ژنتیکی" موسوم شده است. کریسپر حافظه ژنتیکی عفونت‌ ویروسی است که باکتری از آن به عنوان سیستم ایمنی تطبیقی استفاده می‌کند. کریسپر که کارش بریدن دی‌ان‌ای دو رشته‌ایست به عنوان "قیچی ژنتیکی" عمل می‌کند و ویرایش سریع هر ارگانیسمی را ممکن می‌سازد. کریسپر در حال حاضر در طیف وسیعی از بیماری‌های ژنتیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربردهای بی حد و حصری در زندگی حیوانات و گیاهان دارد. دکتر رودولف بارانگو، استاد علم تغذیه آن را "یک فناوری بکر، نوآورانه، تحول‌آفرین و تکرار نشدنی" می‌داند.

چطور کشف شد؟

کریسپر در اواخر دهه ۱۹۸۰ شناسایی شد اما تازه در اواسط دهه ۲۰۰۰ بود که معلوم شد توالی‌های تکرار‌شونده آن بخش‌هایی از دی‌ان‌ای ویروس هستند؛ اولین سرنخ از این که آن‌ها نوعی واکسیناسیون برای عفونت‌های ویروسی هستند. دکتر بارانگو اولین کسی بود که متوجه شد توالی‌های کریسپر برای انجام این کار، دی‌ان‌ای ویروس‌ها را جدا می‌کنند. او که در صنعت لبنیات مشغول به کار بود، وقتی داشت روی حملات باکتریوفاژها (ویروس‌های باکتری‌خوار) در فرایند تخمیر مطالعه می‌کرد به این کشف غافلگیرکننده رسید. بعدتر جنیفر دونا، متخصص زیست‌شیمی موفق شد از دستگاه مولکولی کریسپر برای بریدن همه قطعات دی‌ان‌ای استفاده کند.